Là xã vùng II của huyện Bảo Yên, nằm bên tả ngạn sông Hồng, cách trung tâm huyện lỵ 23 km về phía Bắc dọc theo Quốc lộ 279, có tuyến đường sắt Hà Nội - Lào Cai chạy qua. Phía tây xã giáp với hai xã Tân An, Tân Thượng (Văn Bàn), phía bắc giáp xã Kim Sơn, phía đông giáp xã Minh Tân, Yên Sơn (huyện Bảo Yên), phía nam giáp xã Lang Thíp (huyện Văn Yên, Yên Bái). Xã hiện có 2.229 hộ gia đình với 8.583 nhân khẩu, gồm 10 dân tộc anh em cùng chung sống trên địa bàn 31 thôn bản.

            Trong thời kỳ Pháp thuộc, cùng với nhân dân trong vùng, đồng bào các dân tộc vùng đất Bảo Hà đã đoàn kết, anh dũng, đấu tranh chống lại ách thống trị của đế quốc, thực dân, làm rạng rỡ thêm truyền thống của nhân dân các dân tộc. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Bảo Hà là nơi đã từng được coi là xung yếu trên bản đồ của địch, đế quốc Mỹ điên cuồng ném bom ồ ạt xuống vùng đất này với ý đồ chặt đứt con đường sắt chạy qua trung tâm xã để chi viện cho chiến trường miền Nam. Nhưng với truyền thống đoàn kết, tinh thần yêu nước, căm thù giặc sâu sắc của nhân dân các dân tộc, ý đồ của giặc Mỹ đã không thể thành hiện thực, những đoàn tàu vẫn an toàn ngày đêm vận chuyển lương thực, vũ khí tiếp lửa cho chiến trường miền Nam. Truyền thống đoàn kết, tinh thần yêu nước, căm thù giặc sâu sắc của nhân dân các dân tộc Bảo Hà một lần nữa được ghi nhận vào năm 1967, khi các chiến sĩ dân quân du kích Bảo Hà phối hợp với bộ đội địa phương bắn rơi một máy bay Mỹ ngay trên quê hương khi chúng đang thực hiện âm mưu phá hoại. Mặc dù phải tập trung đấu tranh chống giặc khi chúng điên cuồng đánh phá miền Bắc, nhưng nhân dân các dân tộc Bảo Hà dưới sự lãnh đạo của Đảng vẫn luôn tích cực thi đua phát triển kinh tế, xây dựng quê hương là hậu phương vững chắc đóng góp sức người, sức của cho tiền tuyến, góp phần cùng quân dân cả nước làm nên chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử giải phóng miền Nam thống nhất nước nhà.

            Trong thời kỳ đổi mới, nhân dân các dân tộc Bảo Hà tiếp tục phát huy truyền thống đoàn kết, năng động, sáng tạo thi đua lao động sản xuất, xoá đói, giảm nghèo, tạo ra những bước đột phá toàn diện trên tất cả các lĩnh vực, góp phần xây dựng quê hương ngày một phát triển. Những năm 1990, Bảo Hà có tỷ lệ đói nghèo chiếm tới 35%, cơ sở vật chất nghèo nàn, lạc hậu. Nhưng trong những năm gần đây, những tiềm năng về đất đai, khí hậu, nguồn nhân lực, đặc biệt là dưới sự chỉ đạo sát sao của cấp uỷ, chính quyền, sự đoàn kết, gương mẫu đi đầu của 290 đảng viên thuộc 29 chi bộ trực thuộc đảng bộ cùng với sự nỗ lực vượt mọi khó khăn của nhân dân các dân tộc, những tiềm năng ấy đã và đang trỗi dậy, Bảo Hà hôm nay đã có một diện mạo mới khang trang hơn, năng động hơn, dáng dấp của một đô thị đang dần hiện hữu. Từ một nền kinh tế tự cấp, tự túc là chủ yếu, đến nay đã có sự phát triển đồng bộ cả nông, lâm nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và thương mại, dịch vụ. Tốc độ tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2005 - 2010 bình quân đạt 18 %/năm, cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng, tỷ trọng nông, lâm nghiệp - tiểu thủ công nghiệp - thương mại, dịch vụ năm 2005 là 68% - 17% - 15%, đến năm 2010 là 61% - 19% - 20%; thu nhập bình quân đầu người năm 2010 đạt trên 10,5 triệu đồng/người/năm. Tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống còn 10,98% năm 2010.

            Với tổng diện tích đất tự nhiên 6.681 ha, trong đó đất nông lâm nghiệp chiếm 73,86% (đất nông nghiệp 2.335,27 ha, đất lâm nghiệp 2.556,9 ha), Bảo Hà có điều kiện về đất đai, thổ nhưỡng đa dạng, phong phú, thời tiết, khí hậu ôn hoà, lượng mưa ổn định, hệ thống suối nhỏ, khe lạch, ao hồ được phân bố khá đồng đều trên địa bàn, hệ thống kênh mương thuỷ lợi được đầu tư kiên cố đáp ứng 60% nhu cầu sản xuất, đây là điều kiện thuận lợi cho phát triển sản xuất nông nghiệp. Những năm gần đây, sản xuất nông, lâm nghiệp của Bảo Hà luôn duy trì được cả 3 mặt về diện tích, năng suất, sản lượng. Công tác khuyến nông, khuyến lâm và ứng dụng khoa học kỹ thuất vào sản xuất được đẩy mạnh, nhiều loại cây con có năng suất, chất lượng cao được đưa vào sản xuất. Tỷ lệ các giống lúa mới có năng suất cao chiếm trên 95% diện tích gieo cấy; tổng sản lượng lương thực có hạt năm 2010 đạt trên 3.700 tấn; giá trị sản xuất/1 đơn vị diện tích đất canh tác đạt 23 triệu đồng. Chăn nuôi qua các năm vẫn giữ vững nhịp độ tăng trưởng từ 8 – 10%; giá trị sản xuất nông nghiệp năm 2010 đạt 24,1 tỷ đồng. Trong đó ngành trồng trọt đạt 15,9 tỷ đồng; chăn nuôi đạt trên 7 tỷ đồng, nuôi trồng thuỷ sản đạt trên 1,2 tỷ đồng. Công tác chăm sóc và bảo vệ rừng luôn được chú trọng, diện tích rừng trong  những năm gần đây tăng khá mạnh đặc biệt là sau khi có chủ trương rà soát 3 loại rừng, kinh tế lâm nghiệp bước đầu đã chiếm một phần tỷ trọng đáng kể trong nền kinh tế của địa phương, tỷ lệ che phủ của rừng tăng từ 38% năm 2005 lên 53% năm 2010.

            Sản xuất tiểu thủ công nghiệp đang được khai thác có hiệu quả những tiềm năng, lợi thế về sản xuất vật liệu xây dựng gạch nung, khai thác cát, sỏi, chế biến lâm sản, đan lát vàng mã,… giá trị sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp năm 2010 đạt 10 tỷ đồng. Ngoài ra, Bảo Hà còn có mỏ đá Graphit trữ lượng lớn, đây cũng là điều kiện tiềm năng cho phát triển công nghiệp khai khoáng.

            Là xã có điều kiện thuận lợi về giao thông, Bảo Hà có tuyến Quốc lộ 279 chạy qua trung tâm xã, nối liền hai huyện Bảo Yên – Văn Bàn, có tuyến đường sắt Hà Nội – Lào Cai và tuyến đường thuỷ trên sông Hồng chảy qua địa phận xã nối vối các tỉnh miền xuôi. Hệ thống đường giao thông liên xã, liên thôn bản cơ bản thuận lợi cho việc giao thương, kinh tế, văn hoá giữa các vùng trong và ngoài tỉnh cho nên thương mại - dịch vụ tương đối phát triển, với trên 20% số hộ kinh doanh dịch vụ trên địa bàn; trung tâm xã có 01 chợ họp thường xuyên, là nơi giao thương hàng hóa; ngoài ra, Bảo Hà còn có có nhà ga đường sắt là nơi trung chuyển hàng với hàng triệu tấn hàng hoá/năm, đón hàng vạn lượt du khách đến khu di tích lịch sử văn hoá Quốc gia đền Bảo Hà thăm quan, hành hương, trong tua du lịch về cội nguồn của 3 tỉnh Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, góp phần tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước mỗi năm. Giá trị thương mại - dịch vụ năm 2010 ước đạt 15 tỷ đồng. Kinh tế phát triển đã góp phần tích cực vào việc thu ngân sách trên địa bàn, đáp ứng mọi hoạt động của bộ máy nhà nước, phục vụ kịp thời cho nhiệm vụ chính trị ở địa phương. Hàng năm, thu ngân sách trên địa bàn xã đều đạt và vượt kế hoạch đề ra. Nhân dân phấn khởi, chăm lo xây dựng cuộc sống, diện hộ nghèo ngày càng thu hẹp, hộ khá và giàu tăng lên.

Văn hoá - xã hội có bước phát triển tích cực, nhờ kinh tế phát triển, đời sống người dân từng bước cải thiện, nhân dân hăng hái tự nguyện đóng góp xây dựng nhà văn hóa cộng đồng, đến nay toàn xã đã có 21/31 nhà văn hoá thôn bản, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt hàng ngày, tạo ra nét tươi trẻ của thôn xóm. Trong giai đoạn 2005 - 2010, nhân dân đã tham gia đóng góp 1,9 tỷ đồng, cùng với sự đầu tư của nhà nước để xây dựng mới và nâng cấp 16 km đường giao thông liên thôn, xây dựng 69 phòng học kiên cố đưa vào sử dụng góp phần làm cho gương mặt của xã ngày càng đẹp đẽ, văn minh. Lĩnh vực giáo dục đào tạo phát triển cả về quy mô và chất lượng ở các cấp học, tỷ lệ học sinh trong độ tuổi từ 6 - 14 tuổi đến lớp đạt 99%; công tác xã hội hóa giáo dục được quan tâm , hoạt động khuyến học đi vào nề nếp, hiện xã có 1 trường THPT, 2 trường THCS, 3 trường tiểu học, 2 trường mầm non đều được xây dựng kiên cố. Bảo Hà đã hoàn thành chương trình phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi và phổ cập THCS mức độ 1, PCGD mầm non cho trẻ 5 tuổi. Lĩnh vực y tế luôn được quan tâm, chất lượng chăm sóc sức khoẻ nhân dân ngày càng được nâng cao, tỷ lệ trẻ em được tiêm chủng hàng năm đạt 98%, tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng giảm còn 13%, tỷ lệ tăng dân số 1,4% năm 2010. Lĩnh vực văn hoá, thông tin thể thao được đẩy mạnh, đời sống văn hoá tinh thần của nhân dân ngày càng nâng cao. Các hoạt động văn hóa, văn nghệ thể dục thể thao phát triển rộng khắp, một số lễ hội truyền thống được khôi phục và phát huy, trên 60% thôn bản có đội văn nghệ thường xuyên hoạt động, bản sắc văn hoá các dân tộc luôn được gìn giữ và phát huy. Cuộc vận động “toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa khu dân cư ” được các tầng lớp nhân dân hưởng ứng tham gia góp phần tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc. Hàng năm xã đều có trên 50% số thôn bản, 90% cơ quan, trường học đóng trên địa bàn đạt chuẩn văn hóa, 70%  hộ gia đình đạt chuẩn văn hóa, tỷ lệ số hộ được xem truyền hình đạt 90%. Các chính sách xã hội luôn được quan tâm thực hiện, đảm bảo đúng chế độ, kịp thời. Lĩnh vực quốc phòng, an ninh luôn được đảm bảo vững chắc, phong trào quần chúng bảo vệ an ninh tổ quốc được đẩy mạnh, công tác tuyên truyền giáo dục chính trị tư tưởng, phổ biến giáo dục pháp luật được chú trọng triển khai sâu rộng, góp phần từng bước đẩy lùi các tai, tệ nạn xã hội.

Công tác xây dựng Đảng luôn được coi trọng, đánh dấu sự trưởng thành và bước đi vững chắc của Đảng bộ xã cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Toàn Đảng bộ hiện có 29 chi bộ trực thuộc với trên 290 đảng viên. Số chi bộ trong sạch vững mạnh đều tăng qua các năm; chính quyền và các tổ chức đoàn thể của xã luôn từng bước được kiện toàn, củng cố, đổi mới phương thức lãnh đạo với phương châm gần dân, sát cơ sở. Đó là những kết quả hết sức to lớn, khẳng định bước đi vững chắc và đúng hướng của nhân dân các dân tộc xã Bảo Hà dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng bộ xã trong thời gian qua.

Bảo Hà hôm nay đang vươn mình khởi sắc với những tiềm năng đang tiếp tục được khơi dậy. Nghị quyết đại hội Đảng bộ xã lần thứ XVIII (nhiệm kỳ 2010 - 2015) đã xác định những mục tiêu, nhiệm vụ trọng tâm trong giai đoạn tới là: Phát huy truyền thống đoàn kết, lao động cần cù, sáng tạo, đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng giảm dần tỷ trọng nông nghiệp, tăng tỷ trọng thương mại - dịch vụ - du lịch và công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp, phát huy lợi thế về vị trí địa lý, khai thác hiệu quả các tiềm năng, thế mạnh về vị trí địa lý, đất đai, nguồn nhân lực,.. đẩy mạnh phát triển sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp theo hướng nông lâm kết hợp bền vững, đẩy mạnh sản xuất hàng hoá quy mô lớn, mở rộng các vùng chuyên canh tập trung, khai thác triệt để các thế mạnh của cây trồng vật nuôi có giá trị kinh tế cao của địa phương, như cây lúa, ngô, phát triển kinh tế rừng,... tạo sự chuyển biến toàn diện, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân các dân tộc. Tăng cường công tác xây dựng Đảng, củng cố hệ thống chính trị vững mạnh, đảm bảo ổn định quốc phòng, an ninh. Đặc biệt, thực hiện chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng Nông thôn mới, Đảng bộ xã Bảo Hà đã chủ động xây dựng Nghị quyết chuyên đề, chương trình hành động để tổ chức quán triệt, thực hiện. Chủ trương gắn phát triển kinh tế xã hội với xây dựng xây dựng nông thôn mới và quy hoạch đô thị, mục tiêu đến năm 2020 Bảo Hà sẽ trở thành đô thị loại V, khu trung tâm xã sẽ là khu đô thị phát triển về tiểu thủ công nghiệp, thương mại và dịch vụ phục vụ du lịch tâm linh; khu Di tích lịch sử văn hoá Quốc gia Đền Bảo Hà đang được xây dựng các công trình phụ trợ, khi hoàn thành sẽ phục vụ tốt hơn nhu cầu của du khách thập phương khi về thăm khu di tích.

            Để hoàn thành tốt các mục tiêu đã đặt ra, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Bảo Hà tập trung thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm như tập trung hoàn thiện công tác quy hoạch phù hợp với tiềm năng, lợi thế, đặc điểm của địa phương, đảm bảo sử dụng hiệu quả tài nguyên đất, bố trí hợp lý cơ cấu ngành nghề, lĩnh vực, quy hoạch các cụm tiểu thủ công nghiệp, thương mại dịch vụ và quy hoạch dân cư, quy hoạch sản xuất gắn với chế biến, tiêu thụ sản phẩm, phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp theo hướng hàng hoá. Tập trung mọi nguồn lực đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế – xã hội. Tập trung chăm lo giải quyết các vấn đề văn hoá - xã hội, từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân. Đảm bảo an ninh, quốc phòng tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế xã hội, xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở trong sạch vững mạnh, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức có phẩm chất chính trị, đạo đức và năng lực đáp ứng yêu cầu sự nghiệp phát triển trong giai đoạn mới. Đẩy mạnh phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư với phong trào “Chung sức xây dựng nông thôn mới”.

            Hơn nửa thế kỷ trôi qua, từ một vùng quê nghèo khó, Bảo Hà đã trải qua những tháng năm tự đổi mới, vượt lên mọi khó khăn thử thách để làm thay đổi diện mạo của quê hương, đó là cả một quá trình phấn đấu không biết mệt mỏi của toàn Đảng, toàn dân. Tự hào với truyền thống đoàn kết của những thế hệ đi trước đã dày công vun đắp và xây dựng, cùng với sự đồng thuận cao giữa Đảng với nhân dân hôm nay, Đảng bộ và nhân dân Bảo Hà nguyện kề vai sát cánh, đoàn kết một lòng, xây dựng quê hương giàu đẹp, đó là ước nguyện và là niềm tin thôi thúc Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc Bảo Hà tiếp tục phấn đấu vươn lên. Bảo Hà – vùng đất hứa hẹn một tiềm năng đang trỗi dậy./.

Ủy viên BTV, Bí thư Đảng bộ xã Bảo Hà