Sinh ra và lớn lên bên dòng Nậm Luông, bà Nguyễn Thị San là một trong số ít người ở xã Nghĩa Đô, huyện Bảo Yên còn am hiểu và gìn giữ được nhiều bản sắc văn hoá truyền thống của dân tộc. Bà đã và đang nỗ lực truyền dạy lại cho lớp trẻ, vừa để giữ gìn văn hóa truyền thống, vừa phục vụ phát triển du lịch cộng đồng.

Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống

Nếp nhà sàn, khung cửi dệt vải này đã gắn bó với bà San từ khi còn nhỏ. Được bà và mẹ truyền dạy, năm 16 tuổi, bà San đã biết dệt vải, thêu thổ cẩm để làm trang phục, đồ dùng truyền thống. Bà San hiện cũng là số ít trong lớp người lớn tuổi còn gìn giữ được nghề đan lát truyền thống của người Tày Nghĩa Đô. Bà Nguyễn Thị San, bản Nà Khương, xã Nghĩa Đô, huyện Bảo Yên tâm sự: "Sản phẩm vẫn đan như thế, nhưng mình sáng tạo muốn làm hoa thì đan tạo màu. Dệt cũng vậy, trước thì dệt đơn màu thôi, giờ cải biên, thêm màu để làm thành hoa văn khác nhau".

Bà Nguyễn Thị San gìn giữ nghề dệt truyền thống của người Tày Nghĩa Đô

Am hiểu và thành thạo nghề truyền thống, năm 2021, bà San được chính quyền địa phương tín nhiệm giao trọng trách làm Chủ nhiệm Hợp tác xã bảo tồn và phát huy nghề truyền thống xã Nghĩa Đô. Bà San luôn vận động các tổ viên cùng giữ gìn, phát huy và truyền dạy nghề thủ công truyền thống cho các hội viên nông dân tạo ra nhiều sản phẩm đẹp, phong phú. Đồng thời, các thành viên của Hợp tác xã đã tạo ra những sản phẩm du lịch độc đáo, thân thiện với môi trường từ đan lát, dệt thổ cẩm để vừa phục vụ nhu cầu sử dụng tại địa phương vừa phục vụ cho phát triển du lịch. Ngoài ra, tổ chức truyền dạy nghề thủ công truyền thống cho các thế hệ trẻ trong các buổi hoạt động ngoại khóa của các trường học hoặc trực tiếp tại hộ gia đình của các hội viên, nhằm giữ gìn, phát huy nghề thủ công truyền thống. Chị Lương Thị Kiệm, bản Nà Luông, xã Nghĩa Đô, huyện Bảo Yên nói: "Chúng tôi còn trẻ, vốn hiểu biết về phong tục tập quán còn hạn chế. Tôi được cô San dạy rất nhiều từ hát then, đan lát, thổ cẩm, từ đó đã giúp tôi giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc mình".

Giới thiệu và truyền dạy nghề đan lát cho các em học sinh

Tại Trường THPT số 3 Bảo Yên năm nào cũng tổ chức Ngày hội văn hóa dân gian các dân tộc và mời các nghệ nhân, các bậc cao niên am hiểu văn hóa đến hướng dẫn học sinh thiết kế các sản phẩm văn hóa dân tộc, trong đó có bà Nguyễn Thị San – người hướng dẫn chính về đan lát và dệt thổ cẩm. Từ sự hướng dẫn tỉ mỉ và dễ hiểu của bà và các nghệ nhân, các em học sinh đã tiếp thu nhanh và nâng cao ý thức về giữ gìn văn hóa. Thầy giáo Bùi Văn Hiến, Bí thư Chi bộ, Hiệu trưởng Trường THPT số 3 Bảo Yên chia sẻ: “Những kiến thức mà bà San và các nghệ nhân, người lớn tuổi truyền dạy cho học sinh có giá trị thực tiễn lớn trong xây dựng mô hình trường học gắn với thực tiễn, trường học đa văn hóa của nhà trường”.

 Homestay- thu hút khách du lịch

Homestay số 5 của gia đình bà Nguyễn Thị San, bản Nà Khương, xã Nghĩa Đô là địa điểm được nhiều du khách lựa chọn cho hành trình khám phá Nghĩa Đô. Bởi ở homestay này đã được chỉnh trang một cách sáng tạo, đưa vật dụng tre nứa, tạo màu, đan lát ghép thành tường rào và ốp cổng, tạo nên vẻ đẹp tự nhiên và thân thiện với môi trường, có tính thẩm mỹ. Cùng với đó, nghề dệt, đan lát, các món ẩm thực truyền thống của dân tộc cũng được gia đình bà San coi trọng giữ gìn, tạo sản phẩm du lịch lâu dài. Bà Nguyễn Thị San, bản Nà Khương, xã Nghĩa Đô, huyện Bảo Yên chia sẻ: “Gia đình tôi và người dân xã Nghĩa Đô cùng nhau đồng lòng để giữ gìn bản sắc và nét đẹp của dân tộc mình để sau phục vụ nhu cầu phát triển du lịch bền vững”. Ông Lý Văn Nội, Chủ tịch UBND xã Nghĩa Đô, huyện Bảo Yên cho biết: "Bà Nguyễn Thị San tham gia tích cực vào việc phát triển, gìn giữ trang phục truyền thống, nghề đan lát, thêu dệt thổ cẩm, truyền dạy cho các thế hệ, tạo thêm nghề mang lại thu nhập cho bà con Nhân dân".

Homestay của gia đình bà Nguyễn Thị San luôn có những góc checkin với tiểu cảnh gắn với nghề truyền thống của người Tày Nghĩa Đô

Gìn giữ, bảo tồn giá trị văn hoá để phát triển du lịch cộng đồng đang là hướng đi đúng được Nghĩa Đô chú trọng nhằm nâng cao thu nhập, giảm nghèo cho Nhân dân. Và những cống hiến, nỗ lực bà Nguyễn Thị San đã và đang góp phần không nhỏ trên hành trình xây dựng và phát triển du lịch cộng đồng tại địa phương.