Thị trấn Phố Ràng là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội huyện Bảo Yên, là vùng đất có bề dày truyền thống văn hóa lịch sử. Nhân dân thị trấn Phố Ràng có tinh thần yêu nước nồng nàn, anh dũng, kiên cường trong chiến đấu chống ngoại xâm, cần cù, chăm chỉ trong lao động sản xuất. Truyền thống tốt đẹp đó được nâng lên một tầm cao mới kể từ khi có sự lãnh đạo của Đảng mà trực tiếp là Đảng bộ địa phương. Với những thành tích đã đạt được trong quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, năm 2000 Đảng bộ và nhân dân các dân tộc thị trấn Phố Ràng đã vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Đây là niềm vinh dự, tự hào không những của Đảng bộ và nhân dân thị trấn Phố Ràng mà còn là niềm vinh dự lớn lao của Đảng bộ và nhân dân các dân tộc huyện Bảo Yên.

Trong thời kỳ phong kiến, cũng như lịch sử các vùng đất khác trên địa bàn cả nước, khi có giặc ngoại xâm, đồng bào các dân tộc vùng đất Phố Ràng luôn đoàn kết đánh đuổi kẻ thù, giữ gìn sự yên bình cho quê hương. Trong các cuộc kháng chiến chống quân xâm lược phương Bắc, vùng đất Phố Ràng luôn là nơi diễn ra các trận quyết chiến chặn bước tiến, đường lui của địch. Nhân dân vùng đất Phố Ràng đã tích cực đóng góp sức người, sức của xây thành, đắp lũy cùng các cánh quân của triều đình chiến đấu kiên cường góp phần bảo vệ vững chắc miền biên cương Tổ quốc.

Không chỉ có truyền thống chống giặc ngoại xâm, nhân dân các dân tộc Phố Ràng còn đoàn kết chống lại các thế lực phong kiến cát cứ. Thời vua Lê Chiêu Tông (1516 - 1522), trong vùng có thổ ty Đại Đồng tàn ác muốn cát cứ một phương, hai anh em Vũ Văn Uyên và Vũ Công Mật đã lãnh đạo nhân dân trong vùng nổi dậy giết chết thổ ty Đại Đồng. Vua Lê Chiêu Tông phong Vũ Công Uyên làm Đô thống sứ Trấn Tuyên Quang. Vũ Công Uyên cùng em là Vũ Công Mật chọn vùng đất Phố Ràng ngày nay xây dựng thành Nghị Lang, mở mang ngành nghề, phát triển kinh tế,... đem lại cuộc sống phồn thịnh cho nhân dân dọc vùng sông Chảy trong suốt thời gian gần 200 năm.

            Trong thời kỳ Pháp thuộc, cùng với nhân dân trong vùng, đồng bào các dân tộc vùng đất Phố Ràng đã tổ chức hàng chục cuộc đấu tranh lớn nhỏ chống lại ách thống trị của đế quốc, thực dân. Dù mới chỉ là những cuộc đấu tranh nhỏ lẻ, mang tính tự phát song nó đã thể hiện tinh thần phản kháng, không chịu khuất phục trước kẻ thù, làm rạng rỡ thêm truyền thống của nhân dân các dân tộc trong vùng.

Ngày 3-2-1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời đánh dấu bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử dân tộc, với đường lối đúng đắn Đảng đã nhanh chóng tập hợp được các lực lượng và phát động các phong trào cách mạng, mà đỉnh cao là cuộc khởi nghĩa giành chính quyền tháng 8/1945 trong cả nước. Vận dụng linh hoạt Chỉ thị “Nhật Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”, ngày 08/7/1945 Châu Lục Yên giành được chính quyền, tại Phố Ràng do các cán bộ Việt Minh đã xây dựng được cơ sở từ trước trong hàng ngũ chức dịch nên cuộc vận động giành chính quyền chỉ là sự bàn giao giữa tầng lớp chức dịch cũ với chính quyền cách mạng. Đầu tháng 8/1945, Ủy ban Hành chính xã Phố Ràng và các tổ chức đoàn thể như: Nông hội, Phụ nữ, Thanh niên,… được thành lập, đi vào hoạt động thực hiện nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ nền độc lập non trẻ. Trong 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1946 - 1954), dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ huyện Lục Yên, nhân dân vùng đất Phố Ràng đã kề vai sát cánh cùng nhân dân các dân tộc trong huyện và các đơn vị bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương làm nên những chiến thắng vang dội, tiêu biểu là Chiến thắng Phố Ràng ngày 26-6-1949, góp phần quan trọng đưa chiến dịch Sông Thao đến toàn thắng, đập tan tuyến phòng thủ trọng yếu của địch, giải phóng trên 600 km² và hàng chục vạn nhân dân các dân tộc Tây Bắc thoát khỏi ách kìm kẹp của địch.

            Phát huy truyền thống anh hùng trong những năm kháng chiến chống Pháp, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước và những năm đầu xây dựng Chủ nghĩa xã hội trên phạm vi cả nước, cán bộ, đảng viên và nhân dân các dân tộc xã Phố Ràng ra sức thi đua lao động, sản xuất hàn gắn vết thương chiến tranh, tập trung làm tốt công tác hậu phương quân đội, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ huy động sức người, sức của cho cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đến ngày toàn thắng. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ và chiến tranh bảo vệ biên giới đã có 330 thanh niên Phố Ràng lên đường nhập ngũ chiến đấu ở các chiến trường B, C, K, trong đó 25 người đã hy sinh anh dũng, hàng trăm thương, bệnh binh, hàng ngàn tập thể, cá nhân được Đảng và Nhà nước tặng thưởng Huân chương chiến công, Huân, Huy chương kháng chiến các loại,....

Cùng với nhiệm vụ tập trung sức người, sức của cho cuộc kháng chiến, lĩnh vực phát triển kinh tế - xã hội đã được Đảng bộ tăng cường chỉ đạo, đặc biệt là xây dựng các HTX nông nghiệp, HTX thủ công nghiệp và HTX tín dụng, không ngừng mở mang ngành nghề, góp phần cải thiện và nâng cao đời sống nhân dân. Năm 1985 bình quân lương thực đầu người xã Phố Ràng đạt 335 kg, trên địa bàn có 2 trường phổ thông cơ sở với số lượng học sinh trên 1.000 em. Từ năm 1968, Trường cấp III Bảo Yên được thành lập đã cơ bản đáp ứng nhu cầu của con em các dân tộc trong và ngoài xã. Công tác xây dựng Đảng, củng cố chính quyền được đẩy mạnh, phát huy sức mạnh khối đoàn kết toàn dân, góp phần hoàn thành vượt mức các mục tiêu kinh tế - xã hội.

Ngày 11-01-1986, theo Quyết định số 03/QĐ-HĐBT của Hội đồng Bộ trưởng, thị trấn Phố Ràng - trung tâm kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội của huyện được thành lập trên cơ sở một phần diện tích của xã Phố Ràng và khu vực Soi bầu của xã Xuân Thượng. Đây là sự kiện quan trọng, tạo tiền đề cơ sở cho bước phát triển mạnh mẽ của thị trấn Phố Ràng nói riêng, huyện Bảo Yên nói chung trong thời kỳ mới.

Cùng với sự chuyển mình của đất nước sau 25 năm đổi mới, phát huy truyền thống anh hùng của thời kỳ kháng chiến chống Pháp, Phố Ràng đã tạo ra những bước đột phá lớn trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh. Phố Ràng hôm nay đã hoàn toàn thay da, đổi thịt với một diện mạo mới, khang trang hơn, mang dáng dấp của một đô thị đang trên đà phát triển năng động và mạnh mẽ. Từ một nền kinh tế tự cấp, tự túc là chủ yếu, đến nay đã có sự phát triển đồng bộ cả nông - lâm nghiệp, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ. Năm 2011 thu nhập bình quân đầu người của thị trấn đạt 13,9 triệu đồng/người/năm, tăng 11,4 triệu so với năm 2000. Trước năm 1990, để giải quyết những căng thẳng do thiếu lương thực, Đảng bộ thị trấn xác định nhiệm vụ trọng tâm của Đảng bộ là tập trung sản xuất nông, lâm nghiệp là mặt trận hàng đầu, trọng tâm là sản xuất lương thực, thực phẩm. Từ năm 1986, quán triệt tinh thần đổi mới của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI, trên cơ sở phát huy thế mạnh của một thị trấn huyện lỵ, trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa của huyện Bảo Yên, có đường Quốc lộ 70 nối khu cửa khẩu quốc tế Lào Cai với vùng đồng bằng Bắc bộ, Quốc lộ 279 nối Bảo Yên với các tỉnh vùng Đông bắc, Đảng bộ thị trấn Phố Ràng đã xác định hướng đi phù hợp cho địa phương là “Thương mại, dịch vụ, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp là thế mạnh. Nông - lâm nghiệp là cơ bản”. Sau nhiều năm nỗ lực phấn đấu, đến nay cơ cấu kinh tế thị trấn Phố Ràng đã có sự chuyển dịch đúng hướng, năm 2011 tỷ trọng ngành thương mại, dịch vụ chiếm 68,2%, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp chiếm 15,5%, nông - lâm nghiệp và chăn nuôi chiếm 16,3%. Kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội được tập trung đầu tư xây dựng, đặc biệt là các công trình giao thông, thủy lợi,… phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Điện lưới quốc gia, đường giao thông, hệ thống truyền thông, điện thoại phủ khắp thị trấn, trong đó có gần 40% số hộ đã truy cập mạng Internet. Qua tổng điều tra thu nhập hộ năm 2009 có 61,4% số hộ khá giàu, 3,8% hộ nghèo và 1,75% hộ cận nghèo.

            Công tác văn hóa, giáo dục, y tế được đẩy mạnh và đạt được những kết quả tích cực. Đến nay thị trấn Phố Ràng đã có đủ 3 cấp học phổ thông, toàn thị trấn có 9 trường học với trên 3.000 học sinh các cấp. Từ năm 1993 thị trấn Phố Ràng đã hoàn thành phổ cập giáo dục tiểu học và 2005 đạt phổ cập giáo dục THCS. Đến nay các trường đều đạt trường chuẩn Quốc gia mức độ 1, riêng trường Mầm non Hoa Mai đã đạt chuẩn mức độ 2 và trường Trung học cơ sở số 1 Phố Ràng đạt chuẩn chất lượng giáo dục cấp độ 3 của Bộ giáo dục. Công tác tuyên truyền, giáo dục sức khỏe, vệ sinh môi trường; chương trình nước sạch, phòng chống dịch bệnh được đẩy mạnh; các chương trình y tế cộng đồng như tiêm chủng mở rộng, phòng chống bệnh đau mắt hột, phòng chống suy dinh dưỡng, sốt xuất huyết,... được triển khai sâu rộng, đạt kết quả tích cực. Công tác dân số KHHGĐ được triển khai đồng bộ, làm thay đổi cơ bản nhận thức của nhân dân về sinh đẻ có kế hoạch, thực hiện mô hình gia đình cơ bản từ 1 đến 2 con để đảm bảo cuộc sống gia đình, nuôi con khỏe dạy con ngoan. Sự nghiệp văn hóa được đẩy mạnh, chuyển hóa thành các phong trào thi đua sôi nổi, rộng khắp. Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” thu được những kết quả tích cực, qua bình xét năm 2011 có 90,9% số hộ đạt tiêu chuẩn Gia đình văn hóa, 55,1% tổ dân phố đạt tiêu chuẩn “Tổ dân phố văn hóa” và “Tổ dân phố tiên tiến”, 29/29 tổ dân phố đã xây dựng được Quy ước nếp sống văn hóa mới phù hợp với đặc điểm, phong tục tập quán của địa phương, hiện nay toàn thị trấn có 26/29 tổ dân phố đã xây dựng được hội trường nhà văn hóa để làm nơi sinh hoạt.

Trải qua gần nửa thế kỷ xây dựng và phát triển, công tác xây dựng Đảng luôn được coi trọng, thể hiện qua 16 kỳ Đại hội, mỗi kỳ Đại hội đánh dấu sự trưởng thành và bước đi vững chắc của Đảng bộ thị trấn cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Từ 11 chi bộ, 146 đảng viên khi thị trấn Phố Ràng được thành lập năm 1986, đến năm 2011 Đảng bộ thị trấn đã có 386 đảng viên, sinh hoạt ở 34 chi bộ trực thuộc đảng ủy cơ sở. Số chi bộ trong sạch vững mạnh hàng năm đều tăng, năm 2010 có 25/33 chi bộ đạt trong sạch vững mạnh, tăng 12 chi bộ so với năm 2000. Trong nhiều năm liên tục, chính quyền và các tổ chức đoàn thể như Mặt trận Tổ quốc, Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên, Hội Cựu chiến binh luôn được cấp trên phân xếp loại Vững mạnh, Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Đảng bộ thị trấn 8 năm liên tục được phân xếp loại Trong sạch vững mạnh. Đó là những kết quả hết sức to lớn, khẳng định bước đi vững chắc và đúng hướng của nhân dân các dân tộc thị trấn Phố Ràng dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng bộ trong những năm tháng qua.

Tiếp bước những trang sử hào hùng của cha ông thủa trước, Phố Ràng đã và đang vươn lên với sức sống mới, Nghị quyết đại hội Đảng bộ thị trấn lần thứ VIII (nhiệm kỳ 2010 - 2015) xác định mục tiêu, nhiệm của thị trấn trong những năm  tới là: Thương mại, dịch vụ, du lịch là mũi nhọn trọng tâm - Tiểu thủ công nghiệp là quan  trọng - Nông lâm nghiệp và chăn nuôi là cơ bản; Tập trung phát triển kinh tế nhanh, bền vững đi đôi với bảo vệ môi trường sinh thái; Quan tâm, cải thiện đời sống nhân dân, lấy văn hóa, giáo dục, y tế làm động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội; Xây dựng Đảng, củng cố hệ thống chính trị trong sạch vững mạnh, giữ vững ANCT - TTATXH, củng cố vững chắc nền quốc phòng toàn dân làm nền tảng then chốt”,... Phát huy truyền thống anh hùng của thời kỳ đấu tranh cách mạng, nhân dân các dân tộc thị trấn Phố Ràng nguyện ra sức phấn đấu, đoàn kết một lòng, tuyệt đối tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, quyết tâm thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ lần thứ VIII đã đề ra, góp phần xây dựng quê hương Phố Ràng ngày một phát triển phồn vinh, hạnh phúc, để Phố Ràng hôm nay và mai sau mãi mãi xứng danh là mảnh đất anh hùng./.

Bí thư Đảng bộ thị trấn Phố Ràng